Wprowadzenie
Central Bank Digital Currency (CBDC) to cyfrowe waluty emitowane przez banki centralne, wykorzystujące technologię blockchain lub inne rozwiązania rozproszonych rejestrów (Distributed Ledger Technology). W przeciwieństwie do kryptowalut, CBDC są w pełni regulowane i wspierane przez rządy, co zapewnia stabilność i zaufanie użytkowników. Główne korzyści z wdrożenia obejmują transformację systemów płatniczych, obniżenie kosztów transakcyjnych oraz zwiększenie kontroli nad polityką monetarną. Dodatkowo, rozwój CBDC pozwala na usprawnienie procesów finansowych, takich jak natychmiastowe rozliczenia czy smart contracts, co czyni CBDC przyszłościowym rozwiązaniem dla systemów digital economy.
Dlaczego banki są zainteresowane CBDC?
CBDC oferuje szereg zalet, które czynisz je atrakcyjnym narzędziem dla banków centralnych na świecie:
- Niższe koszty transakcji międzynarodowych – tradycyjne przelewy międzykrajowe są kosztowne i czasochłonne. CBDC może usprawnić te procesy, zmniejszając pośredników i przyspieszając rozliczenia (Bank Rozliczeń Międzynarodowych (BIS)).
- Większa kontrola nad polityką monetarną – CBDC pozwala bankom centralnym na skuteczniejsze zarządzanie podażą pieniądza, a także na wprowadzenie mechanizmów np. ujemnych stóp procentowych (Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF)).
- Bezpieczeństwo i redukcja ryzyka systemowego – wykorzystanie blockchaina może zwiększyć transparentność oraz obniżyć ryzyko runów bankowych poprzez zapewnienie płynności i natychmiastowych rozliczeń (Europejski Bank Centralny (EBC)).
Przykłady zastosowania CBDC na świecie
Chiny – Digital Yuan (e-CNY)
Chiny są liderem we wdrażaniu CBDC. Digital Yuan jest testowany od 2020 roku i stopniowo implementowany na szeroką skalę. Kluczowe cele to zmniejszenie zależności od gotówki oraz kontrola nad przepływami finansowymi. W 2023 roku Bank Ludowy Chin (PBOC) wprowadził e-CNY do płatności za usługi publiczne oraz w handlu międzynarodowym (PBOC).
Unia Europejska – Digital Euro
Europejski Bank Centralny pracuje nad cyfrowym euro jako sposobem na zwiększenie stabilności finansowej oraz zmniejszenie roli prywatnych systemów płatniczych. 2 grudnia 2024 r. EBC wypuścił drugi raport dokumentujcy progres wokół digital euro, jednak bez konkretów kiedy zostanie on wdrożony.
Nigeria – eNaira
Nigeria była jednym z pierwszych państw na świecie, które oficjalnie wdrożyło CBDC. eNaira została wprowadzona w 2021 roku w celu zwiększenia dostępu do usług finansowych oraz zmniejszenia kosztów transakcji. Pomimo początkowych trudności, rząd Nigerii intensywnie promuje adopcję tej waluty (Bank Centralny Nigerii).
W jakim kierunku zmierza CBDC?
Chociaż CBDC oferuje liczne korzyści, jego implementacja wiąże się z wyzwaniami. Obejmują one kwestie prywatności, zarządzania danymi oraz ryzyko zastąpienia sektora bankowego przez banki centralne. Wiele krajów prowadzi obecnie badania nad optymalnym modelem wdrożenia CBDC (BIS).
A co z ryzykiem?
CBDC może zmienić sposób funkcjonowania systemów finansowych na całym świecie, oferując tańsze, bezpieczniejsze i bardziej efektywne płatności. Jednak każde państwo musi dostosować model CBDC do swojej specyfiki, aby zminimalizować potencjalne ryzyka i maksymalizować korzyści.
Jednym z największych zagrożeń związanych z CBDC jest ograniczenie prywatności obywateli, ponieważ transakcje mogą być śledzone przez instytucje rządowe. Ponadto, nadmierna centralizacja systemów finansowych może doprowadzić do marginalizacji tradycyjnych banków komercyjnych, co wpłynęłoby na ich rentowność i zdolność do udzielania kredytów. Inne ryzyka obejmują cyberzagrożenia oraz potencjalną destabilizację polityki monetarnej, jeśli użytkownicy masowo przeniosą swoje środki z depozytów bankowych do CBDC. Dlatego przed wdrożeniem cyfrowych walut konieczne jest szczegółowe opracowanie strategii regulacyjnych oraz testowanie ich wpływu na gospodarkę. (Bank Światowy).
