Rok 2025 i 2026 niesie zmianę w raportowaniu podatkowym. Pojawienie się struktur JPK_KR_PD i JPK_ST_KR związane jest nie tyle z nowym typem formularza, ile z koniecznością budowy , cyfrowej reprezentacji rzeczywistości podatkowej. To nie kolejny załącznik do CIT-8, tylko repozytorium danych, które musi być kompletne, logicznie spójne i formalnie poprawne. Decyzja o jego wdrożeniu nie może być delegowana do IT, tylko tak naprawdę zostać podjęta i wykonana we współpracy działu podatkowego a IT.
Harmonogram formalny a harmonogram rzeczywisty
Jeśli roczny przychód podatkowy firmy przekracza 50 mln euro, pierwsze obowiązkowe pliki JPK_KR_PD muszą zostać przesłane w marcu 2026 r. (przy założeniu roku podatkowego równemu kalendarzowemu) Oznacza to, że projekt musi wejść w fazę produkcyjną najpóźniej z końcem trzeciego kwartału 2025 r. A więc analiza ryzyk, uzgodnienia między działami, audyt kont i decyzje o strukturze danych powinny być podjęte w drugim kwartale 2025 r.
W przypadku pliku JPK_ST_KR, choć jego obowiązek raportowania zaczyna się od roku po 31.12.2025, to dane o aktywach trwałych trzeba rejestrować już od 1 stycznia 2025 r. Zaniedbanie tego grozi dodatkowym chaosem.
Największe ryzyko? Nadmiar, nie brak
Paradoksalnie, to nie luka danych będzie największym problemem, ale ich nadmiar i chaos. Niespójne, nieoznaczone, przypadkowo zorganizowane. Każde konto w księdze głównej musi otrzymać odpowiednie znaczniki rachunkowe i podatkowe. Konta o mieszanym charakterze należy rozdzielić, a dla kont pozabilansowych często tworzona będzie osobna ewidencja techniczna.
Bez precyzyjnej klasyfikacji, firmy moga obudzić się w marcu 2026 r. z plikiem XML, który formalnie wygląda poprawnie, ale nie odzwierciedla stanu faktycznego. To już ryzyko nie tylko formalne, ale i podatkowe.
Kto powinien tworzyć zespół projektowy “Misja JPK_CIT”?
Nowe struktury JPK_CIT to nie stricte projekt technologiczny. IT w tym przypadku powinno pełnić rolę partnera i uczestnika projektu, ale nie być jego jedynym wykonawcą (IT rozumiane zarówno jako partner wewnętrzny, jak i zewnętrzny).
To podatki i księgowość są trzonem zespołu, a IT to jego wierzchołek. Tylko wspólna praca tych trzech pionów da efekt w postaci spójnego, zgodnego i podatkowo sensownego pliku JPK.
W zespole powinni znaleźć się:
– lider podatkowy ze znajomością klasyfikacji NKUP/NPP/B+R/IP Box,
– główny księgowy znający procesy księgowe i mapę kont,
– architekt IT z doświadczeniem w ETL/XML,
– osoba odpowiedzialna za zgodność z KSeF, MSSF i dokumentacją grupową.
Wnioski? Lider podatków musi mówić nie tylko językiem podatkowym, ale także (do pewnego stopnia) technicznym
Struktury JPK nie są kolejnym narzędziem do obsługi raportowania. To nowe zwierciadło podatkowej rzeczywistości firmy na poziomie pozycji pojedynczych w księgach rachunkowych i podatkowych. I to właśnie podatnik decyduje, co się w nim odbije. Dlatego rola lidera podatkowego jest tutaj tak istotna, bowiem powinien być gospodarzem projektu. Nie obserwatorem, nie konsultantem. Liderem.
W erze cyfryzacji podatków, lider działu podatkowego nie może już funkcjonować w oderwaniu od technologii. JPK_CIT to właśnie ten punkt zwrotny, w którym świat księgowości, podatków i IT stapia się w jedno zadanie. Dlatego lider podatkowy musi mówić dwoma językami: językiem prawa podatkowego i językiem danych strukturalnych.
To on odpowiada za to, by znaczniki rachunkowe miały sens podatkowy, by struktura kont była czytelna dla audytora i fiskusa, a dane trafiały do pliku JPK_KR_PD i JPK_ST_KR nieprzypadkowo, lecz w sposób zaplanowany i spójny.
Nie musi być programistą. Ale musi rozumieć, jakie pytania zadać IT i jakie ryzyka wynikają z automatyzacji nieprzygotowanych danych. Musi wiedzieć, gdzie kończy się kontrola formalna, a zaczyna merytoryczna odpowiedzialność. Jego rola to nie tylko zatwierdzanie efektów. To projektowanie logiki podatkowej w danych.
Dlatego JPK_CIT nie jest już wyłącznie domeną działów technicznych ani tylko domeną ekspertów podatkowych. To wspólne przedsięwzięcie, w którym lider podatkowy musi stanąć na styku tych światów. W nowej rzeczywistości cyfrowej, to właśnie on jest architektem mostu między podatkami a technologią.
W kolejnych artykułach będziemy rozwijać poszczególne zagadnienia związane z wdrożeniem JPK_CIT. Osoby zainteresowane kompleksowym opracowaniem tematu mogą sięgnąć po naszą książkę Jednolity Plik Kontrolny CIT dostępnej w wydawnictwie Wolters Kluwer. Publikacja ta zawiera szczegółowe omówienie regulacji, praktyczne wskazówki oraz interpretacje przepisów. Książkę można zakupić pod adresem: Jednolity Plik Kontrolny CIT – Wolters Kluwer.
